Pierwszy dzień wiosny

Pani w szkole mówiła nam, że początek astronomicznej wiosny przypada na 21 marca. Wtedy dzień i noc trwają tyle samo.

Wiosna rozpoczyna się wraz z pierwszym grzmotem.

Ale u nas często też mówi się, że wiosna rozpoczyna się wraz z pierwszym grzmotem. Wtedy wiemy, że zima już nie powróci. My, dzieci, czasie pierwszej wiosennej burzy biegamy na bosaka po podwórku. Wierzymy, że na kogo spadnie pierwszy wiosenny deszcz, temu dopisze szczęście w ciągu roku.

Noc Świętojańska

Noc z 23 na 24 czerwca nazywamy Nocą Kupały (inaczej: Kupalnocką) albo Nocą Świętojańską.

Popularnie mówi się, że jest to najkrótsza noc w roku. Wieczorem dziewczyny i chłopcy palą ogniska zwane sobótkami, a do ognia dorzucają zioła, które mają zapewnić im zdrowie, siłę i szczęście w miłości. Dziewczyny puszczają na wodę jeziora wianki uplecione z kwiatów i ziół, przyozdobione wstążkami oraz palącą się świeczką.

O północy młodzi szukają w lesie kwiatu paproci, który raz w roku, w tę właśnie noc, kwitnie jaśniejącym światłem. Mówi się, że kto go znajdzie, temu dopisze wyjątkowe szczęście. We wspomnienie Jana Chrzciciela (który ochrzcił Pana Jezusa wodą) po raz pierwszy w roku kąpiemy się w jeziorze. Moment ten uważamy za symboliczny początek lata.

ĆWICZENIA
1.Narysuj, jak wyobrażasz sobie kwiat paproci.
2.Noc Kupały/Świętojańska to bardzo stare święto miłości. Jaki dzień dzisiaj powszechnie obchodzi się jako święto miłości?

Boże Narodzenie

Mówimy na nie „Godne Święta”, a święty czas trwa od Wigilii aż do Trzech Króli 6 stycznia.

Na dworze jest wtedy mróz i bardzo dużo śniegu, dni są krótkie, a wieczory i noce długie i gwiaździste. Tuż przed Świętami w domach panuje wrzawa i trwają radosne przygotowania; mama piecze chleb i gotuje wigilijną kapustę, chłopaki idą do lasu po świerkowe gałązki, które potem przyozdobimy jabłkami, piernikami oraz wstążeczkami, i powiesimy nad drzwiami izby. Ta bożonarodzeniowa dekoracja ze świerczyny nazywa się podłaźniczką.

W domu unosi się zapach gotowanych suszonych grzybów i kompotu z suszonych gruszek, jabłek i śliwek. Gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazda, na pamiątkę tej, co prowadziła Mędrców ze Wschodu do szopki betlejemskiej, zasiadamy do wigilijnej wieczerzy.

Na początku modlimy się, śpiewamy kolędę Bóg się rodzi i dzielimy się opłatkiem, składając sobie nawzajem życzenia, „żeby się darzyło”. Stół jest nakryty białym obrusem, pod którym znajduje się sianko i cztery kromki chleba na rogach stołu.

Spożywamy postne potrawy, a wśród nich: kapusta z grochem i grzybami, karp smażony, pierogi z grzybami, kompot z suszu, kutia, czyli kluski z makiem, miodem i suszonymi owocami.

W domu panuje wówczas podniosły nastrój. Tego dnia wszystko jest ważne. Rodzice mówią, że jeśli kto żyje z drugim w niezgodzie, to w Wigilię powinien się z nim pogodzić, żeby nowy rok w pokoju i wzajemnej miłości zacząć. Po wieczerzy wigilijnej tata daje trochę opłatka zwierzętom. A ja nasłuchuję, z której strony pies szczeka, bo mówią, że z tej mój ukochany kiedyś przyjdzie... Po wieczerzy nie kładziemy się spać, ale idziemy do kościoła na pasterkę, która zaczyna się o północy. Tam ksiądz mówi nam, że tej nocy Bóg zmiłował się nad światem i urodziło się Dziecię Jezus, które przyniosło ludziom zbawienie. Podobno kiedy w noc wigilijną na zegarze bije północ, to zwierzęta zaczynają mówić ludzkim głosem.

W następnych dniach świętujemy i odwiedzamy się nawzajem. Co roku przychodzą do nas kolędnicy z gwiazdą i turoniem, i składają nam najlepsze życzenia, a my odwdzięczamy się im smakołykami.

Karnawał i Post

Zimą mamy mniej pracy niż w inne pory roku. Za to są długie wieczory, które spędzamy całą rodziną, grzejąc się przy piecu i opowiadając sobie różne ciekawe historie.

W pomieszczeniu, oświetlonym tylko płomieniem świecy, panuje półmrok. Moja mama zajmuje się wówczas przędzeniem lnu na kołowrotku albo tkaniem na krosnach i uczy mnie, jak to robić. Czasem ktoś z nas podejmie jakiś śpiew, a pozostali dołączają się do niego. Często wieczorem ktoś nas odwiedza. Ten okres między Świętami Bożego Narodzenia a Wielkim Postem nazywamy zapustami albo karnawałem. W tym czasie po wsi od domu do domu chodzą grupy kolędnicze. Są to grupy przebierańców, wśród których są królowie, turoń i diabeł. Jedna z osób niesie dużą gwiazdę. Kolędnicy grają na instrumentach, śpiewają i składają domownikom najlepsze życzenia, a w zamian są częstowani ciastem albo dostają jakieś inne smakołyki. Zimą też odbywa się na wsi dużo wesel.

Ten czas radości kończy się w Środę Popielcową. Wtedy idziemy do kościoła, a ksiądz posypuje nam głowę popiołem na znak rozpoczęcia postu. Mama dokładnie szoruje wszystkie garnki, by nie było na nich śladu tłuszczu. Odtąd aż do Wielkanocy nie jemy mięsa i nabiału.

Wielkanoc

Wiosną obchodzimy Paschę Chrystusa – Święto Zmartwychwstania Chrystusa.

Świętujemy je dwa tygodnie po katolickiej Wielkanocy, ponieważ posługujemy się innym kalendarzem. Jest to najważniejsze święto chrześcijańskie.

Tydzień przed Paschą jest Niedziela Palmowa zwana Wierzbną. Wtedy święcimy w cerkwi palmy – ozdobione wstążkami gałązki bazi. Mama po powrocie z cerkwi zatyka palmę za ikonę, żeby chroniła nasz dom od zła.

W Wielki Piątek wieczorem wspominamy pogrzeb Chrystusa. Przypomina o tym płaszczanica – tkanina z przedstawieniem Chrystusa złożonego do grobu. Po powrocie z cerkwi przygotowujemy pisanki. Bardzo lubię to zajęcie! Mamy różne sposoby malowania jajek: najczęściej tworzę wzory na białych jajkach gorącym woskiem, a mama potem gotuje te jajka w wodzie z dodatkiem łupin cebuli. Miejsce, gdzie był wosk, pozostaje białe, a reszta maluje się na ceglasto-czerwono! Pisanki te i inne pokarmy święcimy w cerkwi w Wielką Sobotę.

Odbywa się piękne i uroczyste nabożeństwo, podczas którego dużo śpiewamy. Po powrocie do domu jemy świąteczne śniadanie, jest to też dzień wzajemnych odwiedzin i spotkań. Następnego dnia jest Śmigus Dyngus – wtedy trzeba uważać, bo chłopcy mają w zwyczaju polewać dziewczyny wodą. Czasem dziewczyna w zamian daje chłopcu piękną wykonaną przez siebie pisankę... Tydzień po Passze obchodzimy „Paschę umarłych” - modlimy się wtedy za zmarłych z naszych rodzin i odwiedzamy cmentarze.

Matki Boskiej Zielnej

Dzisiaj w cerkwi obchodzimy Święto Zaśnięcia Bogurodzicy.

Jest to jedno z 12 największych świąt w religii prawosławnej. Mówimy też na nie: Matki Boskiej Zielnej. Tego dnia przynosimy do cerkwi i święcimy bukiety z kwiatów, kłosów zbóż, korzeni warzyw i ziół. Bardzo lubię to święto. Zawsze staram się, aby mój bukiet był jak najpiękniejszy.

A tutaj strona z fotografiami bukietów na Zielną, również łemkowskich:
www.luczaj.com/zielna.htm

Pascha

Dzisiaj rozpoczęliśmy świętowanie Paschy. Jest to najważniejsze święto religii żydowskiej.

Obchodzimy je na pamiątkę wyjścia naszych przodków z niewoli egipskiej. Podczas świątecznej wieczornej uczty spożywamy specjalne potrawy: pieczoną baraninę z kością, macę (płaski chlebek zrobiony z mąki zmieszanej z wodą), jajka, czerwone wino, gorzkie zioła. W czasie tej wyjątkowej kolacji najmłodszy brat zadaje tacie pytanie: „Czym ta noc różni się od innych?”, a tata opowiada nam historię Izraela i tłumaczy, dlaczego jemy poszczególne potrawy.

Święto Chanuki

Moim ulubionym świętem jest Święto Chanuki.

Trwa ono 8 dni i wtedy nie chodzimy do szkoły. Odbywa się ono na przełomie jesieni i zimy.

Jest to święto bardzo radosne. My, dzieci, otrzymujemy wtedy od dorosłych prezenty: cukierki, pieniądze i zabawkę – chanukowego bączka (drejdel).

To święto zwiemy też Świętem Świateł, bo każdego dnia wieczorem tata zapala świece na specjalnym dziewięcioramiennym świeczniku. Jest to światło, które pali się na cześć Pana na pamiątkę starożytnego cudu rozmnożenia oliwy potrzebnej do zapalenia lampy w świątyni. Podczas tego święta jemy potrawy przyrządzane na oleju – smażone placki i racuchy.

Purim

Dzisiaj świętujemy Purim.

W czasie tego święta każdy pobożny Żyd wypełnia cztery micwy. Micwa to inaczej dobry uczynek.

Pierwsza micwa – to wysłuchanie fragmentu Biblii, druga – ofiara na rzecz ubogich, trzecia – obdarowywanie się drobnymi prezentami, a czwarta – ucztowanie i picie wina.

Purim ma wiele wspólnego z chrześcijańskim karnawałem. Tego dnia ulicami miasta przechodzą korowody przebierańców. Mężczyźni często przebierają się za kobiety, a kobiety za mężczyzn. Tego dnia jemy słodkie ciasteczka, nadziewane powidłami lub dżemem, zwane uszami albo kieszeniami Hamana.

Ramadan

Każdego roku przez jeden miesiąc zachowujemy post.
Miesiąc ten nazywa się Ramadan.

W tym czasie nic nie jemy i nie pijemy codziennie od wschodu słońca aż do momentu, gdy słońce zajdzie.

Post uczy nas pokory wobec Boga – Allaha oraz wrażliwości na ludzi biednych i głodujących. W ciągu Ramadanu staramy się więcej modlić, spełniać dobre uczynki, pomagać potrzebującym, unikać kłamstwa i obgadywania innych oraz czytać świętą księgę – Koran. Po zakończeniu miesięcznego postu przez trzy dni radośnie świętujemy.

Święto Ofiarowania

Dziś rozpoczynamy czterodniowe Święto Ofiarowania.
Jest to jedno z największych świąt w islamie.

Obchodzimy je na pamiątkę historii Ibrahima, który był posłuszny Bogu tak bardzo, że zgodził się złożyć w ofierze własnego syna – Ismaila. Na szczęście Allah, widząc wielką wiarę ojca i syna, nie dopuścił do śmierci Ismaila, a w zamian przyjął ofiarę z koźlęcia. Dlatego też i my składamy Bogu w ofierze kozła albo barana. Mięsem zwierzęcia dzielimy się z ubogimi i głodującymi.